KORONAVİRÜS SALGINI YAZILARI-1 İŞ SÖZLEŞMESİ FESİH YASAĞI

Koronavirüs Salgını dolayısıyla yaşanan ekonomik daralma ve toplum düzeninin temini için devletimiz bir takım düzenlemeleri hayata geçirmeye başlamıştı. En son yapılan YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) SALGINININ EKONOMİK VE SOSYAL HAYATA ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN (Kanun No. 7244, Kabul Tarihi: 16/4/2020) ile iş hayatını yakından ilgilendiren düzenlemeler yapılmıştır.

Bu düzenlemelerin işçi ve işverenleri ilgilendiren kısımlarından bir tanesi iş sözleşmesi fesih yasağı olmuştur. İlgili düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu'na Geçici 10. madde eklenmiştir. Düzenlemenin Resmi Gazete'deki yayım tarihi 17/04/2020 olup bu tarihten itibaren geçerli olacaktır.

“4857 SAYILI KANUN GEÇİCİ MADDE 10: Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez. 

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.

Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.
Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.”

Maddeyi incelersek;

Birinci Fıkra:

"Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez."

Yani ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan dolayı işçinin sözleşmesi feshedilebilir ancak işçiyi maaş ödeyememe durumu veya keyfi şekilde işten çıkartma durumu ortadan kaldırılmıştır.

4857 sayılı Kanunun 25. maddesinin birinci fıkrasının II numaralı bendi:

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. 

b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. 

c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. 

d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. (1) 

e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. 

f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. 

g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. 

h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. 

ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. 

İkinci Fıkra:

"Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez."

İşverenin maaş ödeyememe durumundan dolayı işçiyi işten çıkartma ihtimali doğmaktadır. Bunun önlenmesi için işverene işçisini işten çıkartması hususunda birinci fıkrada gördüğümüz üzere yasak getirilmiş ancak işçiye maaş ödemeden 3 ay boyunca (17/07/2020 tarihine kadar) izne çıkartma imkanı getirilmiştir. İşçi maaşını alamadığı için iş sözleşmesini feshedemez.

Üçüncü Fıkra:

"Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.
Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.”

İş sözleşmesinin işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık dışındaki bir sebeple feshedilmesi halinde bunun yaptırımı olarak işverenlere her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilecektir.

Görüldüğü üzere çıkartılan bu kanunla işçilerin işsiz kalması önlenmek istenmiş, işverenin ise işçileri ücretsiz izne çıkartarak maaş ve SGK prim yükünden kurtarılması amaçlanmıştır.